Ukraina już dawno jasno określiła wektor rozwoju energetyki alternatywnej poprzez podpisanie Umowy Stowarzyszeniowej z UE oraz zaciągnięcie dodatkowych zobowiązań dotyczących stopniowej integracji ukraińskiego systemu elektroenergetycznego z europejską siecią elektroenergetyczną, a także stymulowania produkcji energii ze źródeł odnawialnych.
Jak wiadomo, w 2013 roku około 21% światowego zużycia energii pochodziło z odnawialnych źródeł energii. Od 2018 do 2040 roku ze źródeł odnawialnych ma pochodzić nawet 40% energii elektrycznej na świecie, a ukraińskie plany zakładały zwiększenie ich udziału z 4% do 25% do 2035 roku. Można zakładać, że w przypadku Ukrainy spodziewane, znaczące międzynarodowe inwestycje w szybką odbudowę systemu energetycznego ze zniszczeń wojennych dodatkowo poprawią ten bilans. Należy podkreślić, że obowiązujące w Ukrainie już od blisko dekady regulacje sprawiają, iż u naszego Wschodniego Sąsiada panują obecnie bardzo korzystne warunki do inwestowania w energię ze źródeł odnawialnych.
Na poziomie legislacyjnym w 2014 roku przyjęto szereg regulacji, które określają procedury i warunki związane ze sprzedażą i rozliczaniem opłat za energię elektryczną wytworzoną przez zakłady wytwórcze wykorzystujące alternatywne źródła energii.
Model przyjęty w „ustawie o energii elektrycznej” sprawia, że od 2008 roku państwowy operator jest zobowiązany do odkupywania od wytwórców całej ilości energii wyprodukowanej w elektrowniach wykorzystujących odnawialne źródła energii. Zakup ten odbywa się na według specjalnie ustalonego przelicznika, zwanego „zieloną taryfą”. Oznacza to, że cenę nabycia energii od wytwórcy wykorzystującego źródła odnawialne oblicza się mnożąc standardową cenę energii elektrycznej przez odpowiedni współczynnik.
Przykładowo, w przypadku wykorzystania energii słonecznej wartość tego współczynnika wynosi:
- 4,8 – dla energii wytworzonej w instalacjach „naziemnych”;
- 4,6 – dla energii wytworzonej przez zamontowane na dachach budynków urządzenia o mocy ponad 100 kW;
- 4,4 – dla energii pochodzącej z wykorzystujących energię słoneczną urządzeń zainstalowanych na elewacjach oraz na dachach budynków o mocy nie większej niż 100 kW.
Ceny wynikające z „zielonej taryfy” ustalane są w euro i przeliczane na hrywny, przy czym przeliczenie dokonywane jest kwartalnie, według średniego kursu euro NBU z poprzedniego miesiąca.
Należy podkreślić, że obowiązujące w Ukrainie zasady ustalania cen zakupu energii od jej wytwórców wykorzystujących źródła odnawialne, są jednymi z najbardziej opłacalnych dla jej producentów w Europie. Czas obowiązywania tych regulacji został ustawowo zagwarantowany do 2030 roku, co w naturalny sposób sprzyjać będzie korzystnej transformacji mixu energetycznego. Dokonujące się w skali globalnej odchodzenie od paliw kopalnych, przyspieszone teraz – paradoksalnie – przez agresję Rosji, powinno więc rychło po ustaniu działań zbrojnych uczynić Ukrainę polem do wyjątkowo intensywnego rozwoju energetyki przyjaznej klimatowi.