Krótko po rozpoczęciu rosyjskiej agresji na Ukrainę, postanowiliśmy – przy wsparciu merytorycznym naszych przyjaciół z Odessy i Kijowa – w tej zakładce przybliżać wybrane instytucje prawa ukraińskiego.
W lipcu 2022 roku opisywaliśmy to tak:
(…) każdego dnia giną ukraińscy żołnierze i ludność cywilna. My jednak, podobnie jak Ukraińcy, wierzymy, że ich ofiara przyczyni się do tym szybszej integracji niepodległej Ukrainy z Unią Europejską, tak aby nasi sąsiedzi mogli wkrótce nieskrępowanie uczestniczyć w umacnianiu europejskich osiągnięć i wartości. Mamy nadzieję, że wydarzenia tak się potoczą, iż już w nieodległej przyszłości współpraca między naszymi narodami na każdym polu będzie się zacieśniać i że rychło nastaną warunki do rozpoczęcia powojennej odbudowy Ukrainy.
Od kilkunastu lat byliśmy przekonani, że nadejdzie czas, kiedy współpraca z naszymi ukraińskimi sąsiadami ulegnie intensyfikacji. Rozumieliśmy, że w naturalny sposób przyszłość obu naszych narodów powinna opierać się na partnerstwie, rozwijaniu relacji międzyludzkich, jak i ścisłej współpracy gospodarczej. Ta nadzieja wzmacniana była przez aspiracje narodu ukraińskiego do wstąpienia do Unii Europejskiej, widoczne wyraźnie już od końca lat dziewięćdziesiątych XX wieku.
Od dawna mieliśmy wewnętrzną potrzebę dołożenia skromnej cegiełki do procesu zbliżania naszych krajów i społeczeństw. Pierwsza okazja ku temu nadarzyła się, gdy Wydział Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego w ramach programu szkół prawa obcego, we współpracy z Uniwersytetem im. Iwana Franki we Lwowie oraz Narodowym Uniwersytetem Ekonomicznym w Tarnopolu, zorganizował wymianę studentów prawa. W ramach realizacji tego przedsięwzięcia Ośrodek Koordynacyjny Szkół Praw Obcych UJ zwrócił się do krakowskich kancelarii prawnych o umożliwienie odbycia w nich praktyk przez przebywających w Polsce studentów prawa z Ukrainy. Zgłosiliśmy się do tego programu bez wahania i przez cztery lata z rzędu w okresie letnim gościliśmy w naszym biurze w sumie pięcioro studentów i studentek prawa z Ukrainy, którzy poszerzali swoją wiedzę prawniczą w Polsce. W ramach transgranicznej współpracy naukowej jeden z prawników naszego biura poprowadził nawet kursy prawa polskiego na Narodowym Uniwersytecie Ekonomicznym w Tarnopolu.
W 2014 roku obserwowaliśmy uważnie rozpoczęty krwawymi wydarzeniami na kijowskim Majdanie przebieg wystąpień Ukraińców przeciw podporządkowywaniu ich kraju przez elity polityczne rosyjskim wpływom. Niestety program praktyk właśnie wtedy przestał być realizowany. Pozostały nam nawiązane w tym okresie kontakty, a także pamiątki, którymi obdarowali nas ukraińscy studenci przed powrotem na Ukrainę. Zachowaliśmy też otrzymany wówczas list, w którym Kierownik Ośrodka Koordynacyjnego Szkół Praw Obcych UJ wyraził podziękowania za umożliwienie przebywającym w Krakowie studentom odbycia praktyk w naszym biurze.
W kolejnych latach, w związku z liczną imigracją zarobkową obywateli Ukrainy do Polski, poznaliśmy osobiście wielu Ukraińców przebywających wśród nas, w naszym mieście, a chyba każdy mieszkaniec Krakowa, Warszawy, Gdańska czy Wrocławia przywykł, że na ulicach, w sklepach, restauracjach czy tramwajach język ukraiński był drugim powszechnie używanym obok języka polskiego. Wydaje się, że ten kilkuletni okres koegzystencji przyczynił się do zbliżenia naszych – mających przecież wyjątkowo dużo wspólnego – narodów.
W dniu 24 lutego 2022 roku rozpoczął się dla Ukraińców dramatyczny czas, ale wierzymy, że armia ukraińska przy pomocy zachodnich sojuszników wyzwoli w niedługim czasie okupowane teraz terytoria i działania zbrojne w końcu ustaną.
Trzeba mieć świadomość, że rosyjska napaść zastała Ukrainę jako kraj idący w wyraźnie wytyczonym kierunku: z rządem złożonym z wykwalifikowanych technokratów, ze społeczeństwem zjednoczonym wokół ukraińskiej racji stanu jaką jest integracja z Europą Zachodnią, z doskonale wyszkoloną, zbudowaną w ciągu zaledwie ośmiu lat armią i z relatywnie stabilną gospodarką, czego dowodem jest to, że pomimo trwającej wojny, państwo ukraińskie nadal funkcjonuje, działają banki, urzędy, służba zdrowia. Mamy nadzieję, że wszystko to pozwoli na tym szybszą powojenną odbudowę. Gdy ten proces się zacznie, orientacja w systemie prawnym Ukrainy może być przydatna. Z tym właśnie wiąże się nasza obecna inicjatywa.
Michał Wojtyczek
Kraków, 30 lipca 2022 roku.