W warunkach konieczności odbudowy ze zniszczeń wojennych, prowadzenie na Ukrainie działalności budowlanej z całą pewnością może stać się dochodowym biznesem, tym bardziej, że środki na ten cel popłyną zarówno z Unii Europejskiej, Wielkiej Brytanii, z USA czy Kanady.
Inaczej niż w Polsce, działalność budowlana na Ukrainie jest działalnością regulowaną. Firma, która zamierza rozpocząć aktywność w tym segmencie, musi najpierw uzyskać zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej związanej ze wznoszeniem obiektów budowlanych. Zakres prac, które podlegają licencjonowaniu, to w szczególności: roboty budowlane i instalacyjne ogólne; budowa infrastruktury przesyłowej; budowa obiektów infrastruktury komunikacyjnej.
Od tej zasady istnieją jednak wyjątki związane z klasą konsekwencji zniszczenia konstrukcji obiektu budowlanego, co z kolei wiąże się z wymogami uzyskiwania pozwoleń na budowę. Licencja na prowadzenie działalności w zakresie robót budowlanych nie jest wymagana w przypadku budowy tych obiektów, dla których wznoszenia nie jest wymagane dysponowanie pozwoleniem na budowę.
Wszystkie obiekty budowlane na Ukrainie są klasyfikowane w zależności od możliwego zagrożenia i szkód materialnych według trzech klas skutków:
- małe zagrożenie życia ludzkiego, małe lub nieznaczne konsekwencje ekonomiczne, społeczne i środowiskowe (СС1);
- przeciętne zagrożenie życia ludzkiego lub znaczne konsekwencje ekonomiczne, społeczne i środowiskowe (СС2);
- duże zagrożenie życia ludzkiego lub bardzo duże konsekwencje ekonomiczne, społeczne i środowiskowe (СС3).
Uzyskanie pozwolenia budowlanego nie jest wymagane w przypadku budowy obiektów klasy СС1 (np. indywidualnych budynków mieszkalnych czy zabudowań rolniczych).
Pozwolenie na budowę jest natomiast wymagane dla tych obiektów, które należą do klasy СС2 lub СС3, a więc gdy zniszczenie ich konstrukcji powoduje co najmniej przeciętne zagrożenie życia ludzkiego lub znaczne konsekwencje społeczno-ekonomiczne. Oznacza to, że do prowadzenia prac budowlanych na obiektach zaliczanych do СС2 lub СС3 (np. hotele, kompleksy handlowo-rozrywkowe, wieżowce) wymagane jest uzyskanie licencji.
W przypadku generalnych wykonawców konieczność uzyskania licencji uzależniona jest od zakresu działań, jakie podmiot taki zamierza realizować we własnym zakresie w procesie budowlanym. Jeżeli generalny wykonawca będzie brał udział w bezpośrednim wykonywaniu robót budowlanych, związanych ze wznoszeniem obiektów zaliczanych do klasy СС2 lub СС3, uzyskanie przez niego licencji będzie konieczne, natomiast jeżeli wykonawca bezpośrednio nie wykonuje tych robót, wówczas może nie posiadać własnej licencji.
Wraz z wprowadzeniem stanu wojennego na całym terytorium Ukrainy została podjęta uchwała Rady Ministrów Ukrainy z dnia 18.03.2022 r., nr 314, regulująca „niektóre kwestie zapewnienia prowadzenia działalności gospodarczej w warunkach stanu wojennego”. W rezultacie wymogi regulacyjne zostały czasowo zliberalizowane poprzez dopuszczenie możliwości złożenia oświadczenia o prowadzeniu działalności polegającej na wykonywaniu robót budowlanych wymagających co do zasady uzyskania licencji. Przepisy uchwały z dnia 18.03.2022 r. stanowią, że oświadczenia takie należy następnie uzupełnić o uzyskaną licencję, jednak nie później, niż w terminie trzech miesięcy od zakończenia lub odwołania stanu wojennego, bez konieczności wstrzymywania (zakończenia) działalności wymagającej licencjonowania.
Wydawaniem zezwoleń na prowadzenie działalności gospodarczej związanej ze wznoszeniem obiektów budowlanych zajmuje się Państwowa Inspekcja Architektoniczna i Budowlana.
W celu uzyskania zezwolenia konieczne jest złożenie wniosku i załączenie szeregu dokumentów, wśród których będą: wyciąg z rejestru państwowego dotyczący rejestracji osoby prawnej, informacje o spełnianiu wymagań przez pracowników i ich poziomie kwalifikacji; informacje o zapleczu produkcyjno-technicznym; stosowanych technologiach; wsparciu prawnym i branżowym, z jakiego korzysta przedsiębiorca; istniejącym systemie kontroli jakości wykonania prac; rodzaju robót budowlanych, dla których ma zostać udzielone zezwolenie.
Organ administracji architektoniczno – budowlanej wstępnie weryfikuje wniosek, po czym w ciągu dziesięciu dni od daty złożenia przesyła go do komisji licencyjnej. Komisja ustala zgodność przedłożonych dokumentów z wymogami prawa i w ciągu dziesięciu dni przygotowuje swoją opinię. Na podstawie rozstrzygnięcia komisji, w ciągu kolejnych siedmiu dni Państwowa Inspekcja Architektoniczna i Budowlana wydaje decyzję o udzieleniu bądź odmowie udzielenia zezwolenia. Załącznikiem do zezwolenia jest wykaz objętych nim robót budowlanych. Rozstrzygnięcie doręczane jest wnioskodawcy, któremu przysługuje prawo wniesienia odwołania. Jak widać, mechanizn regulacyjny działa szybko i sprawnie.
W przypadku uzyskania zezwolenia po raz pierwszy, jego okres ważności nie przekracza trzech lat, natomiast po jego przedłużeniu okres ważności wynosi pięć lat.
Zagraniczne osoby prawne mogą założyć na Ukrainie spółkę i uzyskać zezwolenie na prowadzenie przez nią działalności budowlanej. Należy jednak pamiętać, że często jednym z warunków uczestnictwa w przetargu jest prowadzenie działalności na rynku od co najmniej dwóch lat, dlatego istotną alternatywą dla zakładania nowej spółki może być zakup istniejącej już firmy budowlanej.
Niniejszy wpis zawiera ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Nie stanowi on porady prawnej, ani rozwiązania konkretnej sprawy bądź problemu prawnego. Z uwagi na unikalny charakter każdego stanu faktycznego oraz zmienność stanu prawnego, w celu udzielenia porady prawnej zalecamy zwrócenie się o pomoc do kancelarii.