W dniu 3 października 2024 r. Wojewoda Małopolski wydał rozstrzygnięcie nadzorcze (Dz. Urz. Woj. Małopolskiego 2024, poz. 6132), którym stwierdził nieważność uchwały Rady Miasta Krakowa Nr VIII/164/24 z dnia 28 sierpnia 2024 r. w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego pod nazwą „Zakrzówek – enklawa wschodnia”.
W sprawie tej jako kancelaria kierowaliśmy do Wojewody wystąpienia, wskazując na rażące naruszenia podstawowych zasad demokratycznego państwa prawnego, popełnione przez radę miasta. Wojewoda podzielił nasz pogląd. Stwierdził, że Rada Miasta Krakowa podejmując tę uchwałę w sposób istotny naruszyła obowiązujący porządek prawny poprzez ustanowienie użytku ekologicznego między innymi na działkach naszego klienta, bez wykazania istnienia wartości przyrodniczych na tym obszarze. Wytknął tu radnym w szczególności brak pozyskania aktualnych inwentaryzacji przyrodniczych, o co apelowaliśmy już od etapu prac komisji.
W uzasadnieniu ww. rozstrzygnięcia nadzorczego zawarto szereg cennych, trafnych uwag natury prawnej, istotnych dla prawidłowej praktyki ustanawiania tej formy ochrony przyrody. Czytamy między innymi:
Organ nadzoru podkreśla, że dopuszczenie przez ustawodawcę możliwości ograniczania prawa własności z uwagi na ochronę środowiska, nie jest wystarczająca przesłanką do uznania, że uchwała odpowiada prawu. Rada Miasta Krakowa podejmując uchwałę winna dysponować materiałami, które w sposób niewątpliwy uzasadniają objęcie reżimem ochrony przyrody wskazane w uchwale działki. Prawidłowo przeprowadzony proces stanowienia prawa miejscowego wymagał uprzedniego przygotowania specjalistycznej dokumentacji, aktualnej na dzień podejmowania uchwały, z której to musiałoby jednoznacznie wynikać, że na działkach określonych w uchwale rzeczywiście występowała taka różnorodność biologiczna, która nie tylko wymagała ochrony, ale również wymagała ochrony w postaci takiej właśnie formy. Aktualność inwentaryzacji należy jednak rozumieć w ten sposób, że zawarte w niej informacje przyrodnicze pozostają prawdziwe na dzień procedowania i podjęcia uchwały, nie uległy dezaktualizacji ze względu na dynamikę procesów przyrodniczych. Istotne jest również podkreślenie, iż Rada Miasta Krakowa wprowadzając kwestionowane regulacje nie tylko nie przygotowała w sposób prawidłowy aktualnej dokumentacji przyrodniczej, ale pominęła pozyskaną od właścicieli nieruchomości aktualną ekspertyzę, nie podejmując żadnych czynności wyjaśniających, co potwierdza arbitralność i dowolność działania Rady.
Rekapitulując, organ nadzoru podaje, że istotą naruszenia prawa przez Radę Miasta Krakowa jest to, że dokumenty stanowiące podstawę podjęcia uchwały nie odzwierciedlają stanu obecnego i nie odnoszą się do całego obszaru ustanowionego użytku, nie mogą być zatem uznane za wystarczające do jej podjęcia, w tym, w szczególności z uwagi na brak waloru aktualności.
Wojewoda zgodził się z nami, że działanie Rady Miasta naruszało również zasadę proporcjonalności, wynikającą z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP. Rada gminy musi uwzględniać konieczny i proporcjonalny charakter wprowadzanych ograniczeń prawa własności. Zastosowane środki muszą zatem być konieczne dla osiągnięcia celu uchwały, a tego elementu w ogóle tutaj zabrakło.
W uzasadnieniu rozstrzygnięcia nadzorczego znalazły się też następujące, istotne dla przyszłej praktyki rady miasta wskazówki:
Ustanowienie na danym obszarze użytku ekologicznego wymaga zatem przeprowadzenia analizy, czy nieruchomości na których ma powstać użytek ekologiczny posiadają istotne wartości przyrodnicze, uzasadniające wprowadzenie takiej formy ochrony. Konieczne jest zatem przeprowadzenia badań fauny i flory na terenie tej nieruchomości oraz wykazanie adekwatnymi materiałami w postaci inwentaryzacji przyrodniczej, opinii czy ekspertyz, że dany obszar zasługuje na ochronę w formie ustanowienia użytku ekologicznego. Rada gminy musi jednak uwzględniać konieczny i proporcjonalny charakter wprowadzanych ograniczeń prawa własności. Wprowadzone środki muszą zatem być konieczne dla osiągnięcia celu uchwały. (…)
Brak istnienia materiałów (opinii i ekspertyz), na jakich winien oprzeć się organ stanowiący dowodzi, że uchwała została podjęta arbitralnie i dowolnie.
W podsumowaniu Wojewoda ponownie stwierdził, iż Rada Miasta Krakowa podejmując uchwałę Nr VIII/164/24 z dnia 28 sierpnia 2024 r. w sprawie ustanowienia użytku ekologicznego pod nazwą „Zakrzówek – enklawa wschodnia”, w sposób istotny naruszyła obowiązujący porządek prawny, tj. art. 42 oraz art. 44 ustawy o ochronie przyrody poprzez ustanowienie użytku ekologicznego na wskazanych w uchwale działkach oraz wprowadzenie zakazów ujętych w § 3 zaskarżonej uchwały, bez wykazania istnienia wartości przyrodniczych na tym obszarze oraz naruszając zasadę proporcjonalności wynikającą z art. 31 ust. 3 Konstytucji RP.
Poniżej kilka linków do materiałów w mediach na ten budzący w Krakowie emocje temat:
auteur:
Michał Wojtyczek
Niniejszy wpis zawiera ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Nie stanowi porady prawnej, ani rozwiązania konkretnej sprawy bądź problemu prawnego. Z uwagi na unikalny charakter każdego stanu faktycznego oraz zmienność stanu prawnego, w celu udzielenia porady prawnej zalecamy zwrócenie się o pomoc do kancelarii.