Już za nieco ponad miesiąc, 28 czerwca 2025 r., wejdzie w życie Ustawa z dnia 26 kwietnia 2024 r. o zapewnianiu spełniania wymagań dostępności niektórych produktów i usług przez podmioty gospodarcze (Dz.U. 2024 poz. 731). Informowaliśmy już o tym: https://dtkrakow.com.pl/nowe-obowiazki-dla-przedsiebiorcow-w-2025-roku-ustawa-o-dostepnosci-produktow-i-uslug/.
Przypominamy o kluczowych kwestiach, na które powinni zwrócić uwagę przedsiębiorcy, aby uniknąć negatywnych konsekwencji naruszenia wymogów.
Ustawa dotyczy podmiotów gospodarczych działających na rynku polskim i unijnym, które wprowadzają do obrotu określone produkty lub świadczą wybrane usługi. Dotyczy to zarówno dużych korporacji, jak i średnich oraz małych przedsiębiorstw, z wyjątkiem mikroprzedsiębiorców w przypadku świadczenia lub oferowania usług. Poniżej przedstawiamy, jakie grupy podmiotów są objęte przepisami.
1. Producenci, importerzy i dystrybutorzy produktów
Regulacje dotyczą przedsiębiorców zaangażowanych w produkcję, import lub dystrybucję produktów, takich jak m.in:
- Sprzęt komputerowy i systemy operacyjne (np. komputery, smartfony, tablety, oprogramowanie);
- Terminale samoobsługowe (np. bankomaty, automaty biletowe, terminale informacyjne);
- Terminale płatnicze (np. urządzenia do płatności w sklepach);
- Urządzenia do usług telekomunikacyjnych i audiowizualnych (np. smartfony wspierające komunikację tekstową, dekodery telewizyjne);
- Czytników książek elektronicznych.
Produkty objęte obowiązkami ustawowymi muszą być projektowane i wytwarzane z uwzględnieniem dostępności, np. poprzez wsparcie dla czytników ekranu, kontrastowe interfejsy czy możliwość obsługi bez precyzyjnych ruchów. Przedsiębiorcy zobowiązani są także do dostarczania instrukcji obsługi i dokumentacji zgodności.
2. Usługodawcy w wybranych sektorach
Ustawa nakłada obowiązki na przedsiębiorców świadczących usługi, które w ocenie legislatora są kluczowe dla codziennego funkcjonowania. Obejmują one m.in.:
- Usługi telekomunikacyjne (np. telefonia, internet, aplikacje komunikacyjne);
- Bankowość detaliczna (np. bankowość elektroniczna, obsługa bankomatów);
- Handel elektroniczny (np. sklepy internetowe, platformy sprzedażowe);
- Usługi audiowizualne (np. platformy streamingowe, telewizja cyfrowa);
- Usługi związane z e-bookami (np. dystrybucja czytników książek elektronicznych);
- Usługi transportowe (w zakresie elementów cyfrowych, np. aplikacje do zakupu biletów, rozkłady jazdy).
Usługi muszą być dostępne cyfrowo i fizycznie. Na przykład strony internetowe i aplikacje muszą spełniać określone standardy przewidziane przepisami krajowymi i unijnymi (np. alternatywne teksty dla obrazów, nawigacja klawiaturą), a procesy takie jak zakupy online czy rezerwacje muszą być łatwe dla osób z ograniczeniami wzroku, słuchu czy ruchu. Usługodawcy muszą także zapewnić dostępne kanały komunikacji (np. czat tekstowy) i możliwość składania skarg na brak dostępności.
Pamiętać należy, że mikroprzedsiębiorstwa (zatrudniające mniej niż 10 osób i o rocznym obrocie poniżej 2 mln euro) są zwolnione z wymogów dotyczących świadczenia lub oferowania usług. Jeśli jednak wprowadzają do obrotu produkty objęte ustawą (np. sprzedają smartfony w sklepie internetowym), muszą one spełniać wymogi dostępności.
Nowe regulacje określają szczegółowe wymagania dla produktów i usług, które mają ułatwić korzystanie z nich osobom ze szczególnymi potrzebami. Poniżej przypominamy, jakich szczególnie obszarów dotyczą nowe obowiązki:
Produkty:
- Sprzęt komputerowy musi wspierać technologie wspomagające dla osób z niepełnosprawnościami, np. czytniki ekranu czy dostosowanie interfejsu dla osób słabowidzących;
- Terminale płatnicze i samoobsługowe powinny mieć np. czytelne ekrany, funkcje głosowe i być umieszczone na wysokości dostępnej dla osób na wózkach inwalidzkich;
- Urządzenia telekomunikacyjne i audiowizualne powinny oferować funkcje na przykład takie jak napisy, audiodeskrypcja czy wyświetlanie tekstu w czasie rzeczywistym.
Należy pamiętać, że przedsiębiorcy powinni również prowadzić odpowiednią dokumentację potwierdzającą zgodność produktów z wymogami i informować klientów o funkcjach dostępności.
Usługi:
- Sklepy internetowe powinny zapewniać np. możliwość powiększenia tekstu, opisy zdjęć czy łatwą nawigację;
- Usługi bankowe powinny, oprócz ogólnych wymogów stawianych przez ustawę, obejmować przekazywanie informacji w języku polskim, lub za zgodą klienta, który jest konsumentem, w innym języku na poziomie znajomości języka odpowiadającym biegłości językowej B2;
- Platformy streamingowe powinny oferować napisy i audiodeskrypcję;
- Aplikacje transportowe powinny m.in. zawierać informacje o pomocy świadczonej osobom ze szczególnymi potrzebami i bieżącej dostępności do niej.
Ustawa przewiduje okresy przejściowe, które dają przedsiębiorcom czas na dostosowanie:
Umowy o oferowanie lub świadczenie usług zawarte przed 28 czerwca 2025 r. mogą obowiązywać w obecnej treści, jednak nie dłużej niż do 28 czerwca 2030 r. Produkty, takie jak terminale samoobsługowe, mogą być używane do końca ich ekonomicznej użyteczności, tj. maksymalnie 20 lat od dnia rozpoczęcia ich wykorzystywania. Ponadto, wymogami ustawowymi nie są objęte produkty, które zostały wprowadzone do obrotu przed dniem 28 czerwca 2025 r.
Przypominamy, że nadzór nad przestrzeganiem ustawy sprawuje Prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych (PFRON) oraz inne organy, np. w sektorze transportu. Za nieprzestrzeganie przepisów grożą m.in. kary finansowe – do 10-krotności przeciętnego wynagrodzenia lub do 10% rocznego obrotu.
Ustawa ma na celu nie tylko spełnienie unijnych wymogów, ale także otwarcie rynku na nowych klientów. Szacuje się bowiem, że w Polsce ok. 14,3% populacji, a w UE nawet 27%, to osoby ze szczególnymi potrzebami. Dostosowanie produktów i usług zwiększa konkurencyjność firm, poprawia ich wizerunek, pozwala dotrzeć do szerszego grona odbiorców.
Przedsiębiorcy powinni już teraz zadbać o to, aby świadczone przez nich nowe usługi oraz oferowane po 28 czerwca 2025 r. produkty spełniały wymogi przewidziane ustawą. Rekomendowane jest w tym celu np. przeprowadzenie audytu dostępności swoich produktów i usług, przeszkolenie pracowników oraz aktualizację swojego oprogramowania oraz platform e-commerce lub aplikacji mobilnych.
W razie jakichkolwiek pytań lub wątpliwości, nasi prawnicy służą Państwu pomocą.
autorzy:
Maciej Oczkowski – adwokat
Michał Wojtyczek – adwokat
Niniejszy wpis zawiera ogólne informacje na temat omawianego zagadnienia prawnego. Nie stanowi porady prawnej ani rozwiązania konkretnej sprawy bądź problemu prawnego. Z uwagi na unikalny charakter każdego stanu faktycznego oraz zmienność stanu prawnego, w celu udzielenia porady prawnej zalecamy zwrócenie się o pomoc do kancelarii.